Eğil’de İnanç Turizmi

Eğil inanç turizmi bakımından özellikle İslam dini açısından oldukça zengin kaynaklara sahip bir ilçedir. Burada birkaç önemli cami bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi Taciyan Camii (Ulucami) olarak adlandırılmaktadır. Artuklular döneminde Eğil Beyliği kurulduktan sonra 1040 yılında yapılmıştır. Eğil Kalesi’nin güneyinde, dış surlarının orta kısmına denk gelecek şekilde inşa edilmiştir. Bir diğer önemli cami ise Eyyübiye Camii'dir. Halen ibadete açık olan caminin mimari özelliklerine bakıldığında 18. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.

Eğil sadece İslam tarihi açısından değil hem Yahudi hem de Hıristiyan tarihi açısından da büyük önem taşımaktadır. İslamiyet'ten önce Süryani kültürünün Eğil'in de aralarında bulunduğu Diyarbakır ve çevresinde yoğun bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir. Asur hükümdarlığının zirvesinde bölgede Hıristiyanlık hakimdi. Bu sebeple ilçede birçok kilise mevcuttur.

Kaya (Mağara) Kilisesi, Eğil Kalesi'nin kuzeybatı tarafında, kalenin içinde yer almaktadır. Kilisenin MS 1. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir. Hıristiyan ikonografisinde önemli bir yere sahip olan duvarlara pek çok farklı formda haç motifleri işlenmiştir. Bu nedenle kilise adeta bir 'haç müzesi' niteliğindedir. Bölgedeki bir diğer önemli kilise ise Şahveliyan Kilisesi'dir. Dicle Nehri'ne açılan bir vadide yer alan kilisenin 15. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir. Kilisenin duvarları ve kubbesi halen ayaktadır.

Ayrıca geçmişte bu bölgede yaşadığına inanılan önemli şahsiyetlerin mezarları ve anıtları da bulunmaktadır. Eğil Kalesi'nin kuzeydoğusunda, Dicle Baraj Gölü kıyısında, Asur krallarına ait olduğu sanılan ve günümüze kadar ulaşan kral mezarları, ana kayaya oyulmuş ve kubbe şeklindedir. İç yapısı odalar şeklinde düzenlenen kral mezarlarında çizgi şeklinde kral figürleri bulunmaktadır.

İnanç turizmi açısından zengin kaynaklara sahip olan ilçede, tarih boyunca çeşitli nedenlerle önemli roller üstlenmiş bazı şahsiyetlerin anıtları da bulunmaktadır. Bunlardan öne çıkanları Kasım Bey Türbesi, Nisanoğlu Türbesi, Cafer Bey Türbesi ve Lala Kasım (Caferiye) Medresesi'dir.